Cena, jakiej oczekuje się za dany towar, stanowi wypadkową wielu składników, które należy uwzględnić, ustalając jej poziom. Czym zatem są koszty stałe i koszty zmienne, które determinują szereg decyzji cenowych?
Teoria mikroekonomii w pigułce
Ekonomia jest nauką charakteryzującą funkcjonowanie gospodarki i procesy zachodzące w obrębie rynku. Uczy o produkcji, dystrybucji oraz konsumpcji, odnosząc postępowanie uczestników rynku do podaży zasobów. Jeden z obszarów, jakim jest makroekonomia, traktuje gospodarkę jako całość, z kolei mikroekonomia skupia się na pojedynczych podmiotach, czyli gospodarstwach domowych i przedsiębiorstwach oraz zależnościach między nimi występujących.
Mikroekonomia bada wzajemne kształtowanie się popytu względem podaży. Tutaj liczą się konkretne wybory nabywców i ruchy podejmowane przez producentów/usługodawców. Prowadząc działalność gospodarczą, warto zatem zgłębić teorię mikroekonomii, by lepiej zrozumieć specyfikę własnego biznesu. I wiedzieć, jakie elementy należy poddawać analizie, aby jak najlepiej odnaleźć się w realiach rynkowych.
Koszty w przedsiębiorstwie
Nie da się prowadzić biznesu, nie ponosząc przy tym żadnych kosztów. Chcąc bowiem móc coś zaoferować klientom, trzeba ponieść pewne nakłady, by produkt lub usługa powstały. Wśród kosztów wyróżnić można te, których wysokość nie zmienia się w zależności od wolumenu produkcji, a są nimi koszty stałe, oraz takie, których wysokość jest determinowana przez wielkość produkcji.
Koszty stałe w krótkim okresie nie ulegają wahaniom
Przykłady kosztów stałych
Spośród kosztów stałych wymienić warto:
– czynsz za najem powierzchni (biurowej, hali produkcyjnej)
– wynagrodzenie pracowników o stałej pensji (np. zatrudnionych na umowie o pracę z podstawową pensją, bez dodatków w postaci premii)
– opłaty za ubezpieczenie (np. nieruchomości, sprzętu)
Poprzez koszty zmienne można natomiast regulować wielkość produkcji. Zmniejszając nakłady, zużywając mniej zasobów, surowców, półproduktów, uzyska się mniej towaru gotowego do sprzedaży. Z kolei wskutek zwiększenia nakładów efekt będzie odwrotny i wolumen wyprodukowanych produktów się zwiększy.
Przykłady kosztów zmiennych
Do kosztów zmiennych zaliczyć można:
– opłaty za zużytą energię
– opłaty za wykorzystane paliwa
– koszt półproduktów lub surowców wykorzystywanych w działalności przedsiębiorstwa
– koszt wynagrodzeń pracowników, których pensja zmienia się w zależności od miesiąca (np. pracujących na umowę zlecenie w różnym wymiarze czasu)
Suma kosztów stałych i zmiennych
Po zsumowaniu kosztów stałych ze zmiennymi osiąga się koszty całkowite, jaki dany podmiot w konkretnym okresie poniósł. Z tego już całkiem łatwo wyliczyć można koszt jednostkowy, inaczej określany mianem przeciętnego, informujący o tym, jakie nakłady poniesiono, aby wyprodukować jedną sztukę towaru. Wystarczy wówczas koszty całkowite podzielić przez liczbę wyprodukowanych dóbr.