SKRZYPŁOCZ – żywa skamielina z przed setek milionów lat

SKRZYPŁOCZ – żywa skamielina z przed setek milionów lat

65 milionów lat temu uderzenie asteroidy zniszczyło 85% życia na Ziemi. Wśród ocalałych 15% znalazły się skrzypłocze (zwane również mieczogonami), których początki istnienia sięgają czasu dinozaurów. Te fascynujące zwierzęta stanowią dla nas swoisty łącznik z przeszłością.

INFORMACJE OGóLNE
To zwierzęta wodne żyjące w Oceanie Atlantyckim oraz u azjatyckich brzegów Pacyfiku, osiągające do około 60 cm długości oraz 4, 5 kg wagi. Główną część ciała skrzypłoczy stanowi pancerz, w którym możemy wyróżnić część głowotułowia oraz odwłok. Koniec odwłoku zakończony jest kolcem ogonowym, który ma dla skrzypłoczy duże znaczenie. Służy on, jako dźwignia, pomagająca w podnoszeniu się i odwracaniu. Jest też bardzo pomocny przy walce z silnymi prądami morskimi. W takiej sytuacji poprzez wbicie kolca w ziemię pełni on funkcję kotwicy. W kolcu ogonowym znajdują się również receptory światła, które pomagają śledzić fazy księżyca i wskazują moment rozrodu.

Spodnia część mieczogona składa się z 13 par odnóży, które pod aspektem wizualnym, wyraźnie wskazują na pokrewieństwo tego zwierzęcia do pająków i skorpionów. Pierwsza para odnóży tworzy szczękoczułki z kleszczami, natomiast cała szczęka stanowi pierwszych 6 par odnóży. Skrzypłocz żywi się głównie glonami i bezkręgowcami o drobnych rozmiarach, które da radę rozłupać szczękoczułkami. Co ciekawe, właśnie odnóżami wyczuwa on zapach pokarmu.

Skrzypłocz ma dziewięcioro oczu. Parę oczu szerokich, wielosoczewkowych na bokach głowotułowia, pięć oczu prostych na środku głowotułowia oraz parę oczu brzusznych, na spodniej części blisko otworu gębowego. Choć wygląda dosyć niepozornie zbudowany jest z aż 750 mięśni, do których krew pompuje ogromne serce bijące 32 razy na minutę. Jako zwierzę, żyjące głównie w wodzie mieczogon posiada również skrzela, jednak nie w formie powszechnie nam znanej, lecz w postaci blaszek skrzelowych, których budowa umożliwia tym zwierzętom przebywanie wiele dni poza akwenem wodnym (pod warunkiem utrzymania wilgotnych blaszek skrzelowych).

ROZMNAŻANIE
Raz w roku, wiosną, gdy księżyc w nowiu zbiegnie się z przypływem tworzącym dla skrzypłoczy korzystne warunki do wyjścia z wody, dochodzi do zapłodnienia. Zarówno samce jak i samice zaczynają zbliżać się do lądu. Gdy samica wybierze swojego partnera, ten chwyta ją mocno odpowiednio do tego przystosowanymi odnóżami i trzyma ją tak przez kilka dni. Gdy znajdą się u brzegu, samica wykopuje około 15cm dołek, w którym umieszcza jaja. Następnie samiec oblewa je spermą i są zasypywane. Jaja są wielkości ziarnka piasku, a ich ilość może sięgać nawet 100 tysięcy.
Skrzypłocze żyją do 40 lat, natomiast dojrzałość płciową osiągają w wieku 9 (samce) i 11 latm(samice). W tym czasie każdy z nich kilkanaście razy zrzuci swój pancerze i wytworzy nowy.